Bytom Zachodni

Opis ogólny
Dworzec Bytom Zachodni powstał w 1869 roku - w porównaniu z miastami w pobliżu o kilkanaście lat za późno, co wpłynęło mocno negatywnie na dynamikę rozwoju miasta – jego wolniejszy i słabszy rozwój. Bytom był już wtedy dużym ośrodkiem miejskim. A z powodu decyzji biznesowych ówczesnych władz wspomaganych lokalne firmy, zbyt długo bronił się przed liną kolejową. Pierwsza linia - Wrocław - Mysłowice, ominęła Bytom po protestach przedsiębiorców transportowych, którzy nadal chcieli wozić towary furmankami. Potem powstały szlaki wąskotorowe służące tylko do przewozu towarów na lokalnych odcinkach. W 1859 roku doprowadzono kolej do Karbia, skąd nadal trzeba było dorożką lub furmanką dotrzeć do centrum. Dopiero po dekadzie kolej dotarła w pobliże rynku. I to za sprawą dwóch konkurujących ze sobą spółek - Towarzystwa Kolei Prawego Brzegu Odry (ROUE), na której stanął dworzec Bytom Zachodni oraz Towarzystwa Kolei Górnośląskiej, która cztery lata później doprowadziła linię z Karbia wraz z dworcem w lokalizacji znanej dzisiaj. Obydwa dworce stały w odległości dwustu metrów od siebie, ale w żaden sposób nie były połączone ze sobą. Linie przecinały się pod kątem prostym - można sobie wyobrazić, że ROUE przebiegała przez środek obecnego dworca autobusowego. Pierwotny dworzec stał jeszcze przez pierwszą dekadę XX w. W latach 1914-1915 na jego miejscu wybudowano stojący do dziś (w ruinie) budynek urzędu kolejowego (Eisenbahnbetriebsamt). I wtedy historia dworca rozdziela się na dwa obiekty. Nowy, niewielki w porównaniu z poprzednim, obiekt wybudowano na skrzyżowaniu obecnych ulic Powstańców Warszawskich i Wrocławskiej. Można go zobaczyć na planach miasta z początku lat dwudziestych zeszłego wieku. Po zmianie granic w 1922 roku Bytom stał się wysuniętym fragmentem Niemiec otoczonym z trzech stron przez Polskę. Linia została przecięta granicą na północy w Piekarach i na południu w Łagiewnikach. A stacja stała się jedyną na linii w granicach Niemiec. Przez kolejne lata jeszcze funkcjonowała, ale pociągi docierały już tylko z Tarnowskich Gór jako alternatywna dla linii przez Dąbrowę Miejską. Na południe od dworca aż do granicy w Łagiewnikach tory zostały zlikwidowane, a teren zabudowany. Dworzec zniknął z pasażerskich rozkładów jazdy w 1930 roku. Na miejscu pierwotnego dworca przez kilka lat funkcjonowała bocznica dla dworca towarowego położonego wzdłuż linii górnośląskiej. W 1934 posprzątano teren i przystąpiono do likwidacji peronów. Powstałą przestrzeń zagospodarowano jako ogródki działkowe. Natomiast nowy dworzec przy Wrocławskiej zniknął prawdopodobnie w 1935 roku, kiedy wokół zaczęły powstawać budynki mieszkalne. Sam teren pod dworcem – już w Polsce Ludowej został zabudowany stacją benzynową, która przetrwała do początku XXI wieku. Obecnie plac jest pusty. Kiedy administracja polska przejęła Bytom w marcu 1945 roku, po obydwu budynkach dworców zostały już tylko wspomnienia przedwojennych Ślązaków. Dlatego też nazwa "Bytom Zachodni" jest tylko tłumaczeniem przedwojennej "Beuthen West", a nie nazwą kiedykolwiek faktycznie funkcjonującą. Ale budynek zastępujący pierwotny dworzec przetrwał jako obiekt kolejowy do początku XXI w. Po opuszczeniu zaczął popadać w ruinę. Po kolei zamurowywano wejścia i okna. Wypadają szyby, zlatują dachówki. W 2021 został wystawiony na sprzedaż. Na razie chętnych nie ma. Zagadką, którą trzeba jeszcze potwierdzić jest pytanie, dlaczego w rozkładach jazdy z lat 1920-1930 pociąg z Tarnowskich Gór dojeżdżał do Bytomia Zachodniego a w trzy minuty później był na Bytomiu Głównym, choć wiadomo, że nigdy nie były one połączone ze sobą. Najprawdopodobniej w tym rozkładzie nazwa Beuthen West odnosiła się do nowej lokalizacji, a Beuthen HBf do miejsca pierwotnego dworca znajdującego się faktycznie tuż obok dworca głównego. Szukamy potwierdzenia tej tezy w źródłach. (Wojciech Gross - co wiedział 24 stycznia 2021). Budynek przez kilkadziesiąt lat był siedzibą Zakładu Kolei Dojazdowych (czyli wąskotorowych), wejście od strony ul Powstańców Warszawskich oraz Zakładowej przychodni lekarskiej, wejście od strony ul. Kolejowej. W piwnicy działała również stołówka zakładowa. Bogdan Harazim - 2025-06-05

Opis ogólny

Dworzec Bytom Zachodni powstał w 1869 roku - w porównaniu z miastami w pobliżu o kilkanaście lat za późno, co wpłynęło mocno negatywnie na dynamikę rozwoju miasta – jego wolniejszy i słabszy rozwój. Bytom był już wtedy dużym ośrodkiem miejskim. A z powodu decyzji biznesowych ówczesnych władz wspomaganych lokalne firmy, zbyt długo bronił się przed liną kolejową. Pierwsza linia - Wrocław - Mysłowice, ominęła Bytom po protestach przedsiębiorców transportowych, którzy nadal chcieli wozić towary furmankami. Potem powstały szlaki wąskotorowe służące tylko do przewozu towarów na lokalnych odcinkach. W 1859 roku doprowadzono kolej do Karbia, skąd nadal trzeba było dorożką lub furmanką dotrzeć do centrum. Dopiero po dekadzie kolej dotarła w pobliże rynku. I to za sprawą dwóch konkurujących ze sobą spółek - Towarzystwa Kolei Prawego Brzegu Odry (ROUE), na której stanął dworzec Bytom Zachodni oraz Towarzystwa Kolei Górnośląskiej, która cztery lata później doprowadziła linię z Karbia wraz z dworcem w lokalizacji znanej dzisiaj. Obydwa dworce stały w odległości dwustu metrów od siebie, ale w żaden sposób nie były połączone ze sobą. Linie przecinały się pod kątem prostym - można sobie wyobrazić, że ROUE przebiegała przez środek obecnego dworca autobusowego.
Pierwotny dworzec stał jeszcze przez pierwszą dekadę XX w. W latach 1914-1915 na jego miejscu wybudowano stojący do dziś (w ruinie) budynek urzędu kolejowego (Eisenbahnbetriebsamt). I wtedy historia dworca rozdziela się na dwa obiekty. Nowy, niewielki w porównaniu z poprzednim, obiekt wybudowano na skrzyżowaniu obecnych ulic Powstańców Warszawskich i Wrocławskiej. Można go zobaczyć na planach miasta z początku lat dwudziestych zeszłego wieku.
Po zmianie granic w 1922 roku Bytom stał się wysuniętym fragmentem Niemiec otoczonym z trzech stron przez Polskę. Linia została przecięta granicą na północy w Piekarach i na południu w Łagiewnikach. A stacja stała się jedyną na linii w granicach Niemiec. Przez kolejne lata jeszcze funkcjonowała, ale pociągi docierały już tylko z Tarnowskich Gór jako alternatywna dla linii przez Dąbrowę Miejską. Na południe od dworca aż do granicy w Łagiewnikach tory zostały zlikwidowane, a teren zabudowany. Dworzec zniknął z pasażerskich rozkładów jazdy w 1930 roku. Na miejscu pierwotnego dworca przez kilka lat funkcjonowała bocznica dla dworca towarowego położonego wzdłuż linii górnośląskiej. W 1934 posprzątano teren i przystąpiono do likwidacji peronów. Powstałą przestrzeń zagospodarowano jako ogródki działkowe. Natomiast nowy dworzec przy Wrocławskiej zniknął prawdopodobnie w 1935 roku, kiedy wokół zaczęły powstawać budynki mieszkalne. Sam teren pod dworcem – już w Polsce Ludowej został zabudowany stacją benzynową, która przetrwała do początku XXI wieku. Obecnie plac jest pusty.
Kiedy administracja polska przejęła Bytom w marcu 1945 roku, po obydwu budynkach dworców zostały już tylko wspomnienia przedwojennych Ślązaków. Dlatego też nazwa "Bytom Zachodni" jest tylko tłumaczeniem przedwojennej "Beuthen West", a nie nazwą kiedykolwiek faktycznie funkcjonującą. Ale budynek zastępujący pierwotny dworzec przetrwał jako obiekt kolejowy do początku XXI w. Po opuszczeniu zaczął popadać w ruinę. Po kolei zamurowywano wejścia i okna. Wypadają szyby, zlatują dachówki. W 2021 został wystawiony na sprzedaż. Na razie chętnych nie ma.
Zagadką, którą trzeba jeszcze potwierdzić jest pytanie, dlaczego w rozkładach jazdy z lat 1920-1930 pociąg z Tarnowskich Gór dojeżdżał do Bytomia Zachodniego a w trzy minuty później był na Bytomiu Głównym, choć wiadomo, że nigdy nie były one połączone ze sobą. Najprawdopodobniej w tym rozkładzie nazwa Beuthen West odnosiła się do nowej lokalizacji, a Beuthen HBf do miejsca pierwotnego dworca znajdującego się faktycznie tuż obok dworca głównego. Szukamy potwierdzenia tej tezy w źródłach.
(Wojciech Gross - co wiedział 24 stycznia 2021).

Budynek przez kilkadziesiąt lat był siedzibą Zakładu Kolei Dojazdowych (czyli wąskotorowych), wejście od strony ul Powstańców Warszawskich oraz Zakładowej przychodni lekarskiej, wejście od strony ul. Kolejowej. W piwnicy działała również stołówka zakładowa.
Bogdan Harazim - 2025-06-05

Dane tabelaryczne
Województwo:		śląskie
dodatkowe tory:		wszystkie rozebrane
budynki dworcowe:		nie ma, ale były (w tym dworzec, wszystkie wyburzone)
budynki obsługi taboru:		nie ma, ale była, wyburzona (widoczna na zał. mapie)
zadaszenie peronów:		nie było
semafory:		były mechaniczne
dojście na perony (przejścia nad i podziemne, windy…):		Przejście podziemne: nie było Przejście nadziemne: nie było
kasa/biletomat:		zlikwidowana (wraz z dworcem, działała do zakończenia ruchu pasażerskiego)
nastawnie, strażnice, posterunki:		nie ma, ale były, wyburzone
wieża wodna:		nie ma, ale była, wyburzona (widoczna na zał. mapie i zdjęciu)
perony:		Perony: 2 Krawędzie peronowe: 3

Linie przechodzące przez stację
[Pokaż/ukryj poza zasięgiem]
		Chorzów Stary – Piekary Śląskie Szarlej

Stan linii « Pokaż/ukryj
	ruch pasażerski i towarowy
	ruch towarowy i pasażerski sezonowy
	ruch towarowy i pasażerski weekendowy
	ruch towarowy i turystyczny
	ruch pasażerski
	ruch towarowy
	ruch pasażerski sezonowy
	ruch pasażerski weekendowy
	ruch turystyczny
	ruch drezynowy
	nieczynna
	nieprzejezdna
	rozebrana, zmienione przeznaczenie
	rozebrana
	w budowie/nie ukończona
	projektowana/nie zrealizowana
	brak danych
	odcinek jeszcze nie powstał
	linia wielotorowa
\|	linia zelektryfikowana
Nazwa	punkt czynny
Nazwa	punkt nieczynny
Nazwa	punkt zlikwidowany
	węzeł lub odejście torów
	galeria

Znajdź stacje w pobliżu

Jeżeli masz jakieś materiały, które powinny Twoim zdaniem znaleźć się na tej stronie - wyślij je do nas.
Uzupełnij dane | Napisz email do redakcji | Jak dodać nowe zdjęcia?

Komentarze: ⇵

Sekcja komentarzy służy wymianie informacji, poglądów, oraz innych informacji pomiędzy użytkownikami Bazy. Prezentowane tutaj wypowiedzi należą bezpośrednio do ich autorów i nie stanowią treści informacyjnej tej strony.

Ogólnopolska Baza Kolejowa

Bytom Zachodni

Komentarze: ⇵

Trwa zapis, proszę czekać...